Dolmabahçe Sarayı’nı kullanış biçimi -2

Atatürk’ün kullandığı banyo dairesinin giriş mahalli. Kapakları mühürlü dolapta, ilaçlar duruyor. “eski hali”

 

Atatürk’ün kullandığı banyo dairesinin giriş mahalli “günümüzdeki hali”. Sol başta Atatürk’ün son aylarında yatak odasından banyo dairesine geçmek için kullandığı yaylı arabası görülüyor.

 

Halife Abdülmecid Efendi’nin 1923 yılının Şubat ayında inşa ettirdiği 14 ve Atatürk’ün de Dolmabahçe Sarayı’nda ikâmeti sırasında kullandığı banyo dairesinin içi.

 

MSHHA. CMH, 2100 “Atatürk’ün kullandığı banyo dairesinde bulunan boy ölçmeli tartı aletinin satın alındığına dair.” 

 

Padişah II. Abdülhamid tarafından 1876 Anayasasının tasdik edildiği, Meşrutiyet görüşmelerinin geçtiği Dolmabahçe Sarayı’nın en müstesna mekânlarından tarihi Beyaz Oda. 

      Beyaz Oda Mabeyn’de Hünkâr Dairesi’nde hükümdarın mesai ve yerli heyetleri kabul odasıydı. Devletin zirvesi tarafından memleketin gündemi bu odadan takip ediliyordu. Cumhuriyet sonrası Mustafa Kemâl Paşa’nın da çalışma ve kabul mekânıydı. Atatürk, harf özellikle dil ve tarih çalışmalarını bu mekânda sürdürmüştür. Son Halife Abdülmecid Efendi’ye hilafetin lağvedildiği tebliğatı burada yapılmıştır.

    Mustafa Kemâl Atatürk Dolmabahçe Sarayı’nı kullandığı sürece, ikametgâh amacıyla özel hayatın yaşanabilmesi için tasarlanmış ev kısmını  (harem) kullanmış ve padişahın yatak odasında yatmıştır. Nitekim vefat ettiği 71nolu oda pâdişâhların Harem Hususi Daire’deki kışlık yatak odasıdır.    Osmanlılar esas itibariyle yedi büyük saray inşâ ettiler. Bunlar: Bursa sarayı,  Edirne sarayı, Eski saray, Topkapı sarayı, Dolmabahçe sarayı, Çırağan sarayı ve Yıldız sarayı dır. Topkapı sarayı ve Yıldız sarayı birbirine çok benzerler. Bunların haricinde Konya, Halkalı, Belgrad, Semendire, Niş, Dimetoka, Filibe, Sofya, Budin, Selanik, Yanbolu, Çorlu gibi Padişaha mahsus saraylarda vaÇünkü Harem sarayda özel hayatın mahremiyetini koruyacak şekilde yaşanabilmesi için tasarlanmış ev kısmıdır.  

 

Dolmabahçe Sarayı Hususi Daire’de Atatürk’ün vefat ettiği 71 Numaralı Oda. 15. Cumhuriyet Yıldönümü Bayramı münasebetiyle son nutuklarını Celal Bayar’a bu mekânda yazdırmıştır.

 

    Son Halife Abdülmecid Efendi tarafından da yatak odası olarak kullanılan 71 numaralı oda, Dolmabahçe Sarayı’nda ikameti süresince Cumhur reisi Mustafa Kemâl Paşa’nın da yatak odasıdır.

    Dolmabahçe Sarayı’nın Güney cephesinde duvarlarındaki sarı yaldızlı süslemeleriyle bol yıldızlı bir Temmuz gecesini hatırlatan Boğaziçi’ne nâzır bu mekân, Pâdişâhların kışlık yatak odasıydı. Bazen yaz aylarında Pembe Salon’da da yatan Atatürk’ün öldüğü yer olan bu tarihi oda, bugün Milli Saraylar Daire Başkanlığı tarafından eşyalarına hiç el sürülmeden aynen muhafaza edilmektedir.

Kısacası, Atatürk Saray’ı kullandığı sürece, özel hayatın yaşanabilmesi için tasarlanmış ev kısmını  (Harem) kullanmış ve padişahın yatak odasında yatmıştır.

Nitekim vefat ettiği 71 numaralı oda Harem’de Pâdişâhların kışlık yatak odasıdır.    Osmanlılar esas itibariyle yedi büyük saray inşâ ettiler. Bunlar: Bursa sarayı,  Edirne sarayı, Eski saray, Topkapı sarayı, Dolmabahçe sarayı, Çırağan sarayı ve Yıldız sarayı dır. Topkapı sarayı ve Yıldız sarayı birbirine çok benzerler. Bunların haricinde Konya, Halkalı, Belgrad, Semendire, Niş, Dimetoka, Filibe, Sofya, Budin, Selanik, Yanbolu, Çorlu gibi Padişaha mahsus saraylarda vaÇünkü Harem, Saray’da özel hayatın mahremiyetini koruyacak biçimde kullanılabilmesi için düşünülmüş ev kısmıdır.

—“Atatürk İstanbul’a geldikçe Osmanlı padişahlarının sarayında kalmıştır. O oturduğu kadar Dolmabahçe Sarayı’nın havası, bir ev havası idi. Bir general olması gereken başyaverini daima küçük rütbeli subaylar arasından seçmiştir. Atatürk görev başında hiçbir lâubalîliğe yer vermeyecek kadar ciddî, hususî yaşayışında ise dostlarının her türlü nazını çekecek kadar samimi idi.  Protokol, boğazını sıkan dar ve katı bir yaka gibi kendisini her vakit rahatsız etmiştir ve onu hususî yaşayışı içine hiç sokmamıştır” 15

       Saraydaki saatler zaman zaman kurulur çalıştırılır. Ancak Atatürk’ün yattığı ceviz karyolanın sağında sofaya çıkan iki kapı arasındaki konsolun üzerinde kesme kristal sürahinin yanındaki dokuzu beş geçe durdurulmuş olanı istisna. Fosforlu dört köşeli olan bu saat sarayda Atatürk’ün şahsi eşyaları arasında olup çok sevdiği çocukluk arkadaşı Mustafa Nuri Conker’in kendisine hediyesidir.